تلمیح

تلمیح چیست؟)))))

اشاره ای به بخشی از دانسته های تاریخی، اساطیری و ...

ارزش تلمیح به میزان تداعی ای بستگی داره که از اون حاصل می شه. هر قدر اسطوره ها و داستان های مورد اشاره لطیف تر باشند تلمیح تداعی لذت بخش تری رو به وجود میاره. لازمه ی بهره مندی از تلمیح آگاهی از دانسته ی است که شاعر یا نویسنده به اون اشاره می کنه .

 ما قصه ی سکندر و دارا نخوانده ایم / از ما به جز حکایت مهر و وفا مپرس

گفت آن یار کزو گشت سردار بلند / جرمش این بود که اسرا هویدا می کرد

در شاهد نخست، شاعر با آوردن دو نام اسکندر و دارا به ماجراهای نبرد اسکندر مقدونی و داریوش سوم پادشاه هخامنشی اشاره ای  داره  و این اشاره ٬ برای کسی که از اون آگاه باشه ٬ این دانسته ی تاریخی رو به یاد میاره. تداعی این رویداد که موسیقی معنوی بیت به اون وابسته است. ذهن رو به تلاش وا می داره و سبب کسب لذت ادبی میشه. در مصراع دوم «مهر و وفا» بیش تر یادآور عشق و دوستیه اما نام داستانی هم بوده . داستانی عاشقانه که قهرمانانش «مهر» و «وفا» نام داشتند و کسی که این اشاره ی باریک و لطیف رو بدونه ٬بیش تر لذت خواهد برد.

مثال دوم یادآور ماجرای بردار کردن حسین بن منصور حلاج، عارف مسلمان ایرانیه که بی اون که سخن وی فهم شود، در سال 309 ه. ق در بغداد کشته و سوزانده شد. اشاره ی شاعرانه حافظ چنین داستان پرماجرایی را برای خواننده تداعی می کنه و باعث لذت میشه

زهراامیدی