وزن در ترانه

وزن در شعر و ترانه))))))))))))

آیا برای گفتن ترانه نیازی به آشنایی با وزن عروضی هست؟ یا ترانه فقط باید موسیقی داشته باشه

در درجه ی اول ترانه سرا یا شاعر کسیه که بتونه وزن رو احساس کنه و بدون شمارش عددی بخش ها و اجزای ابیات و کلمات وزن و هماهنگی بین شون رو تشخیص بده ....

واین یعنی قدرت ترانه سرایی

اما دانستن وزن عروضی بی نهایت می تونه بر قدرت ترانه ی شما و بی عیب و نقص بودنش موثر باشه 

دراین آموزش می خوام شما عزیزان رو از یک راه میون بُر عالی به نام وزن هجایی به شهر ترانه نویسی آسون ببرم 

که میشه چیزی بین دریافت وزن باحس و یافتن وزن با دانش کامل

اما اینم بگم که وزن عروضی رو هم یاد بگیرید واقعا عالیه برای پیشرفت تون 

وزن هجایی چیست؟

ما توو کلاس اول یاد گرفتیم کلمات رو بخش کنیم و اونها رو ادا کنیم.

مثلا:

بابا آب داد======> با با آب داد. همین حالت در وزن شناسی ترانه هم بکار میره. به هر بخش از کلمه که در جداسازی قابل تفکیک باشه و به استوپ زبانی برسه میگیم یک هجا. (با) (با (آب) (داد) هرکدوم از اینها یک هجا محسوب میشن. کلمات تشکیل میشن از یک یا چند هجا.

هجاها هم براساس صامت ها تعداد شناسی میشن. (صامت ها حروف بی حرکت الفبا هستند) (از الف تا ی)

مثلا:

ایران====> ای ران====> دوهجاییه

کلمات===>ک ل مات===> سه هجاییه

جداسازی==>ج دا سا زی===> چهار هجاییه

ترانه دارای وزن کیفی و عددیه .که فعلا از وزن کیفی صرف نظر میکنیم و میریم سراغ وزن عددی

وزن عددی:

وزن عددی یعنی مصرع ها در تعداد هجاهای مصرفی یه اندازه باشن.

یعنی اگه ترانه ای بامصرع هشت هجایی شروع شد تا انتها باید هشت هجایی باشن.

البته در مواقعی خاص میتونه تغییرکنه  و کم و زیادشه.اما طبق اصول و اختیارات شاعری. مثلا مواردی پیش میاد که هجای کمتری در یک مصرع میزاریم و این مسئله میتونه با کشیده خواندن خواننده رفع بشه که البته اصولی داره و موقیعت شناسی میخواد 

به همین دلیل یک ترانه سرا باید با موسیقی آشنا باشه

یک مثال ساده از ترانه های خودم 

جونمو ازم بگیر هرچی دارم مال تو/نذار بشکنه این شکسته بال تو

که میشه:

(جو نَ مو اَ زَم بِ گیر هر چی دا رَم ما لِ تو)»۱۴هجا

(نَ ذار بِش کَ نه این شِ کَس ته با لِ تو)»۱۲هجا

تو این ترانه در بیت دوم از تعداد هجاها کم کردیم تا خواننده فضا برای کشش صدا داشته باشه و موزیک از یکنواختی در بیاد 

بیت دوم این طور خونده میشه:

(نذاااااار بشکنه این شکسته بال تو)

موزیک این ترانه رو براتون میذارم تا گوش بدید وکه اسمش نقش بازی کن هست بعد این پست براتون میذارم تا بهتر متوجه بشید 

نکته*تا یادم نرفته در بعضی ترانه ها بنا به صلاح دید ترانه سرا خواننده یا آهنگساز طبق ملودی یا ریتم آهنگ ترانه می تونه با چند وزن  متفاوت نوشته بشه که البته باید حداقل دوبیت با یک وزن پیش رفته و بعد عوض شه ...و کمتر از این مقدار جایز و جذاب نیست

بعد از یادگیری و به کارگیری وزن عددی(تساوی هجاها)در ترانه, ترانه سرا باید یکسری نکات دیگه رو توی ترانه رعایت کنه تا بتونه یک ترانه بی نقص و زیبا رو ارائه بده.

یکی از این نکات وزن کیفی هست: به طور ساده میشه گفت وزن کیفی یعنی همون ریتم و ضرب آهنگ ترانه که باید در کل ابیات ترانه رعایت بشه تا هم در خوانش ترانه و هم در موسیقی ترانه اختلال ایجاد نشه.

نکته بعدی وزن نواختی هست که از زیر مجموعه ی وزن کیفی به حساب میاد که به معنی "چینش آوایی درست "هست, یعنی اصوات به گونه ای در کنار هم قرار بگیرند که راحت و در حالت طبیعی بیان شن.

مثالی رو بیان میکنم تا بیشتر با وزن نواختی آشنا بشید.

مثلا:

(خونه حسِ جوبُ میده) اگه دقت کنید "حس" یک خلا آوایی ایجاد میکنه و بعد کلمه ی"جوبُ" میاد که در حالت عادی تلفظ نمیشه و این گردش زبانی رو دچار اختلال میکنه.

یا(عادت کردم به این دردی) اینجا هم برای درست ادا شدن موسیقی متن در وزن به اجبار ناچاریم"عادت" رو بصورت سریع و شکسته بخونیم. اینا یعنی خارج شدن جمله و کلمه از حالت عادی تلفظ به اجبار رعایت موسیقی متن در وزن. و یعنی ایراد در وزن نواختی.

طبق این توضیحات امیدوارم با وزن هجایی و کیفی و نواختی به خوبی آشنا شده باشید.

راستی یادگیری وزن عروضی یادتون نره❤️

روی لینک زیر کلیک کنید و به قسمت ترجیع بند ترانه توجه کنید

موزیک مربوط به این آموزش

زهراامیدی